Spis Treści
Umorzenie postępowania i co dalej
Twoje postępowanie zostało umorzone i nie wiesz dlaczego? Kiedy następuje umorzenie postępowania karnego? Przede wszystkim o tym mówi nam kodeks postępowania karnego w artykule 17. Wskazuje na okoliczności, dzięki którym jest możliwość, aby wszczęte postępowanie umorzyć. Pamiętajmy również, iż jest również coś takiego jak odmowa wszczęcia postępowania. Opiszę to państwu poniżej, jednakże najpierw skupmy się na wyjaśnieniu, kiedy można umorzyć postępowanie karne.
Umorzenie postępowania karnego
W tym zakresie jest kilka możliwości. Wszczęte postępowanie umarza się, gdy czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia. Inna sytuacja – kiedy czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa. Dodatkowo należy wskazać, iż w punkcie 3. w artykule 17. Kodeksu postępowania karnego również została określona sytuacja, gdy społeczna szkodliwość czynu jest znikoma. Dodatkowo należy zwrócić również uwagę na artykuł 4. mówiący o tym, że umarza się postępowanie, gdy ustawa stanowi, iż sprawca nie podlega karze.
Oczywiście są też inne okoliczności, które wskazują za tym, żeby umorzyć postępowanie, takie jak przedawnienie karalności, śmierć, przypadek, gdy postępowanie już się toczyło, sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych, brak skargi uprawnionego oskarżyciela, brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej.
Czy jest możliwe, żeby prokurator umorzył śledztwo?
Umorzenie śledztwa następuje, gdy postępowanie nie dostarczyło podstaw do wniesienia aktu oskarżenia lub zachodzą warunki do wystąpienia z wnioskiem o umorzenie postępowania. Organ postępowania przygotowawczego zawsze zbiera dowody wskazujące na to, czy doszło do przestępstwa czy też nie.
Pamiętajmy o kilku istotnych zasadach. Przede wszystkim o zasadzie, iż wszelkie wątpliwości należy rozstrzygnąć na korzyść podejrzanego. O tym właśnie mówi artykuł 5 § 2. Kodeksu postępowania karnego. A zatem jeżeli przestępstwo nie zostało udowodnione i nie ma w tym zakresie dowodów, wówczas może nastąpić umorzenie śledztwa lub dochodzenia.
Zgodnie z artykułem 305 §3 Kodeksu postępowania karnego są osoby, które mogą umorzyć Postępowanie. Organem uprawnionym do umorzenia śledztwa jest prokurator lub policja, przy czym i tak postanowienie wydane przez policję musi zaakceptować prokurator. Oczywiście zawsze należy również podać przyczynę i podstawę prawną umorzenia. Przyczyną umorzenia jest szereg okoliczności, które spowodowały wydanie niniejszej decyzji. Przyczynami faktycznymi mogą być takie okoliczności jak niepopełnienie czynu. Wówczas podstawą prawną wydania niniejszego rozstrzygnięcia jest artykuł 17 §1 punkt 1 kodeksu postępowania karnego.
Warunkowe umorzenie postępowania
Pamiętajmy również, iż umorzenie postępowania to coś zupełnie innego niż warunkowe umorzenie postępowania karnego.
A zatem w sytuacji, gdy w mówimy o umorzeniu postępowania karnego jako warunkowym umorzeniu postępowania, to mamy do czynienia z zakończeniem sprawy karnej korzystnie dla oskarżonego, albowiem jest to określona procedura warunkowego umorzenia postępowania karnego, czyli w niektórych sytuacjach możemy domagać się warunkowego umorzenia.
Kiedy warunkowe umorzenie postępowania karnego?
O warunkowe umorzenie postępowania karnego może ubiegać się tylko osoba, która nie była dotychczas skazana, zaś warunki popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości. Dodatkowo warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe tylko wtedy, gdy stopień winy sprawcy i stopień społecznej szkodliwości czynu nie są znaczne. Najczęściej mówimy tutaj o drobnych przestępstwach. Wobec tego pamiętajmy, iż warunkowe umorzenie postępowania jest czymś zupełnie innym niż umorzenie postępowania. Należy również wiedzieć, iż jest coś takiego jak odmowa wszczęcia postępowania.
Pamiętajmy, iż zawsze przysługuje nam zażalenie na odmowę wszczęcia lub umorzenia śledztwa.
Często bywa tak, że materiał dowodowy w sprawie jest niewystarczający, a zatem pamiętajmy również o instytucji zawiadomienia o przestępstwie. Każdy, kto dowiedział się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuraturę lub policję zgodnie z artykułem 304 §1 kodeksu karnego.
Co jest potrzebne do wszczęcia postępowania?
Jeżeli więc zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wydaje się z urzędu lub na skutek zawiadomienia postanowienie o wszczęciu śledztwa. Wówczas należy określić czyn będący przedmiotem postępowania, czyli mówimy tutaj, do jakiego czynu doszło. Niezwłocznie po otrzymaniu takiego zawiadomienia wydawane jest postanowienie o wszczęciu lub odmowie wszczęcia śledztwa.
Zatem żeby wszcząć postępowanie, musi być faktyczna zasadność ścigania. Materiał dowodowy musi dowodzić, iż być może faktycznie doszło do popełnienia przestępstwa. Jest to pierwszy i kluczowy element postępowania. Jeżeli natomiast doszło do odmowy wszczęcia śledztwa lub jego umorzenia, albowiem stwierdzono, że nie było podstaw do wniesienia aktu oskarżenia, umarza się śledztwo bez konieczności uprzedniego zaznajomienia z materiałami postępowania.
Zgodnie z artykułem 306 §1 kodeksu postępowania karnego na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa przysługuje zażalenie. Zastanówmy się, komu? Przede wszystkim pokrzywdzonemu. Tak, pokrzywdzony może złożyć zażalenie, albowiem ma do tego prawo. Dodatkowo zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa mogą złożyć instytucje państwowe samorządowe lub społeczne, które złożyły niniejsze zawiadomienie. Ponadto osoba, która złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa, również ma prawo do złożenia zażalenia.
Gdzie składać zażalenie?
Zażalenie kieruje się do Sądu. Wtedy też sąd wskazuje powody uchylenia, a w miarę potrzeby także okoliczności, które należy wyjaśnić lub czynności, które trzeba przeprowadzić. Być może na podstawie naszego zażalenia postępowanie wróci. Wówczas organ prowadzący postępowanie będzie przeprowadzał czynności w sprawie. Jeżeli natomiast znów uzna, że nie istnieją żadne podstawy do wniesienia aktu oskarżenia, ponownie wyda postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia.
Przeczytaj więcej:
